Συναξαριστής |
8 Σεπτεμβρίου όνομα: ΔΕΣΠΟΙΝΑ (3) (Δέσποινα, Δεσποινούλα, Δέσπω, Δεσπούλα, Δεσποίνου, Δεσποίνω, Δεσποινιώ, Ντέπη, Πέπη, Ζέπω, Πιπίνα, Ντένα) |
  |
Εξωκλήσι της Παναγιάς Δέσποινας Απο οδοιπορικό στην Χίο πηγή : www.politis-chios.gr/2005/31082005/villages.html Πλησιάζουμε προς το Αγ. Γάλας. πασίγνωστο από το Σπήλαιο και τις εκκλησιές του. Λίγο νωρίτερα ανηφορίζουμε προς τον παλιό οικισμό του Αϊ-Γιάννη. Έρημος τόπος, αυλές χορταριασμένες και χαλάσματα, σπίτια ερειπωμένα. Ωστόσο ο Αϊ-Γιάννης ήταν κάποτε ένα πανέμορφο ορεινό χωριό, σε φυσικό περιβάλλον εκπληκτικό και με κορυφαία θέα στο Αιγαίο. Για τους λάτρεις της πεζοπορίας ένα σηματοδοτημένο μονοπάτι διασχίζει μια κατάφυτη χαράδρα και καταλήγει μετά από μισή περίπου ώρα στο Αγιο Γάλας. Οικισμός με ιδιαίτερη φυσιογνωμία είναι χτισμένος σε υψόμετρο 250 μέτρων, στο επίπεδο. ενός λόφου που καταλήγει σε απόκρημνες πλαγιές. Κάτω από το δρόμο δίνει την εντύπωση ενός κάστρου, που δεσπόζει από ψηλά προστατευμένο απΆ τους γκρεμούς του. Περιδιαβαίνοντας στα στενοσόκακα οι εντυπώσεις μας εναλλάσσονται. Πλάι στα παλιά πετρόχτιστα με την τόσο ωραία τοιχοποιία ορθώνονται άχαρα καινούργια τσιμεντένια. Περνάμε αρχικά από την μονόχωρη βασιλική της Αγ. Παρασκευής του 1891, πετρόχτιστη, με πλακόστρωτο δάπεδο και τέμπλο ξυλόγλυπτο εξαιρετικής τέχνης. Στην θολωτή οροφή διακρίνονται κάτω από την ασβεστοχρισμένη επιφάνεια δυο μαυρισμένες τοιχογραφίες του Χριστού και της Παναγίας. Με σκαλοπάτια κατηφορίζουμε σε μισό λεπτό στο παμπάλαιο Βυζαντινό εκκλησάκι του Αγ. Θαλελαίου, κτίσμα του11ου αιώνα (!), με διαστάσεις 7 Χ 4,5 μ. Η ογκώδης κατασκευή αποτελείται από λαξευτά αγκωνάρια. Στο εσωτερικό διατηρείται το παμπάλαιο δάπεδο, ένα τμήμα του οποίου αποτελείται από συμπαγή επιφάνεια βράχου. Οι τοιχογραφίες που σώζονται, έστω και με φθορές, αποκαλύπτουν την αυστηρότητα της βυζαντινής τους τεχνοτροπίας. Κατηφορίζοντας τσιμεντένιο μονοπάτι και σκαλοπάτια φτάνουμε αμέσως στο δεύτερο βυζαντινό μνημείο του χωριού, την εκκλησία της Παναγιάς Αγιογιαλούσαινας, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα! Ο σταυροειδής με τρούλο ναός είναι χτισμένος στα ριζά της απόκρημνης πλαγιάς δεσπόζοντας από ψηλά στην πλατανοσκέπαστη ρεματιά. Στο μαρμάρινο ύπαιθρο της εισόδου είναι εγχάρακτη η χρονολογία 1817, η οποία ανάγεται φυσικά σε μεταγενέστερη ανακαίνιση. Με την είσοδο μας στο εσωτερικό η αίσθηση είναι συγκλονιστική, μας καθηλώνει το ανεπανάληπτης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο. Χαμηλά στο δεξιό τμήμα του Τέμπλου υπάρχει σκαλισμένη επιγραφή με την ταυτότητα των "ταλιαδόρων" (των ξυλογλυπτών) που το κατασκεύασαν και την χρονολογία 1721. Τα ξύλινα στασίδια είναι επίσης παμπάλαια, δυστυχώς απουσιάζουν παντελώς οι τοιχογραφίες. Είναι το περίφημο "Αγιο Γάλας", που η παράδοση το θεωρεί θαυματουργό. Βγαίνουμε στο φως, κατηφορίζουμε μερικά πέτρινα αυτή την φορά, σκαλοπάτια και περνάμε μπροστά από την είσοδο του σπηλαίου, που είναι κλειστή λόγω έργων αξιοποίησης. Το Σπήλαιο στο Αγιο Γάλας είναι περίφημο γιατί εδώ ανακαλύφθηκαν τα παλαιότερα ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης στη Χίο. που ανάγονται στην Μέση Νεολιθική Εποχή, 6.000 χρόνια π.Χ. Είναι μάλιστα το πρώτο νεολιθικό σπήλαιο που εντοπίστηκε στον Ελληνικό χώρο. στη δεκαετία του 1880. Το σπήλαιο είναι το μεγαλύτερο και πιο δαιδαλώδες της Χίου και εξερευνήθηκε το 1969 από την Αννα Πετροχείλου και τους συνεργάτες της. Λίγο πιο κάτω, στη ρεματιά, είναι υπό κατασκευήν αναψυκτήριο. Ευχόμαστε η αρχιτεκτονική του να είναι τέτοια, που να μην προσβάλλει την αρμονία και τη συνολική σημαντικότητα της περιοχής. ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ Δύο ακόμη βοτσαλωτές παραλίες σΆ αυτή την αφιλόξενη ακτή είναι το "Γλυκό Νερό" και η "Λειχήνα". που τις βρίσκουμε με τον χωματόδρομο που κατηφορίζει δίπλα από το στρατιωτικό φυλάκιο. Μετά από μερικά λεπτά φτάνουμε στον όμορφο οικισμό του Μελανιού, με αρκετά πέτρινα σπίτια ανάμεσα στα καινούργια. Ένας καλός χωματόδρομος μας οδηγεί γρήγορα στην βοτσαλωτή παραλία του "Κάμπου". Το λιτό μνημείο που ανεγέρθηκε εδώ το 1963 μας θυμίζει ένα από τα δραματικότερα συμβάντα τη; Σφαγής της Χίου. τον Απρίλιο του 1822 από τους Τούρκους. Κατηφορίζουμε προς τις "Τρύπες". Λίγο πριν από τον οικισμό ένας πρόσφατα συντηρημένος χωματόδρομος καταλήγει μετά από 2,4 χλμ. στην παραλία της "Έζουσας". Είναι κολπίσκος με άνοιγμα 200 περίπου μέτρων, σκουρόχρωμη άμμο και βότσαλα και μερικές παραθεριστικές κατοικίες, κάποιες απ' τις οποίες είναι κακότεχνες με τσιμεντόλιθους. Ακριβώς απέναντι είναι τα Ψαρά. Οι Τρύπες είναι οικισμός χτισμένος σε πλαγιά με ανοιχτή θέα προς το πέλαγος. Μετά το χωριό ένας ασφαλτόδρομος τερματίζει στα 3,8 χλμ. στην παραλία Αγ. Ισιδώρου, έναν όμορφο κολπίσκο με χαρακτηριστικά όμοια με της Έζουσας. Στην Παρπαριά και πάλι, καφεδάκι στην πλατεία. Πριν κατηφορίσουμε οριστικά για Βολισσό, οφείλουμε μια τελική επίσκεψη στην καρδιά της Αμανής, στα ορεινά ξωκλήσια του χωριού. Ο χωματόδρομος συνεχίζεται. Στα 6,7 χλμ. από την Παρπαριά, και σε υψόμετρο που πλησιάζει τα 800 μέτρα, βρισκόμαστε σε αυχένα με τρίστρατο και αέρα σφοδρό. Προς τα Α (δεξιά) συναντάμε μετά από 1,5 χλμ. κεραία κινητής τηλεφωνίας. Εδώ, στην κορυφή του λόφου, είναι χτισμένο το εξωκλήσι τη: Παναγιάς Δέσποινας, το ορεινότερο της Αμανής, που γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και έχει ταυτόχρονη θέα στο Αιγαίο, τόσο στα Β, όσο και στα Ν. Αν συνεχίσουμε μετά την εκκλησούλα, συναντάμε μετά από 3,7 χλμ. το ασφάλτινο οδικό δίκτυο με τις χαρακτηριστικές ανεμογεννήτριες, πριν από τα Χάλανδρα. Αν πάλι από το τρίστρατο κατηφορίσουμε προς τα Β, θα περάσουμε αρχικά από τα νεοσύστατα αμπελάκια της "ΑΡΙΟΥΣΙΟΣ ΑΕ" και μετά θα καταλήξουμε στο ασφάλτινο δίκτυο πάνω απ' τα Κουρούνια. Εις το Γενέθλιον της Θεοτόκου (Ύμνοι και Τροπάρια της Παναγιάς - Μεταφρασμένοι από τον Φ. Κόντογλου) Σήμερα είναι τα προοίμια της παγκόσμιας χαράς. Σήμερα φύσηξε η δροσερή αύρα, που μας πληροφόρησε πως έρχεται η σωτηρία. Η στείρωσή μας γιατρεύτηκε, γιατί στείρα μητέρα γέννησε την Παναγία, που μέλλεται να δώσει σάρκα στον Θεό οπού θα δώσει τη σωτηρία στους πλανημένους ανθρώπους, ο Χριστός φιλάνθρωπος και λυτρωτής των ψυχών μας. Η γέννησή σου Θεοτόκε, χαρά μήνυσε σ΄ όλη την οικουμένη· γιατί από σένα ανάτειλε ο ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός μας. ΚΆ έλυσε την κατάρα κΆ έδωσε την ευλογία, κιΆ αφού κατάργησε τον θάνατο, μας δώρισε τη ζωή την αιώνια. Από τη ρίζα του Ιεσσαί κιΆ από τη μέση του Δαυΐδ η Μαριάμ η κόρη του Θεού γεννιέται σήμερα σε μας, και γίνεται καινούρια κιΆ αγιασμένη όλη η φύση. Χαρήτε μαζί ο ουρανός με τη γη· υμνήστε την μαζί οι φυλές των εθνών. Ο Ιωακείμ ευφραίνεται κΆ η Αννα πανηγυρίζει κραυγάζοντας: Η στείρα γεννά τη Θεοτόκο και μητέρα της ζωής μας. Ω, τι παράδοξο θαύμα! Η πηγή της ζωής από τη στείρα γεννιέται. Ευφραίνου Ιωακείμ, που γίνηκες πατέρας της Θεοτόκου, Δεν είναι άλλος κανένας σαν κΆ εσένα, από τους γονιούς που κάνανε παιδιά σε τούτον τον κόσμο. Γιατί η θεοδόχος Κόρη, του Θεού το σκήνωμα, το πανάγιον όρος, με σένα σε μας δωρήθηκε. |
τέλος παράθεσης |